مرکز تحقیقات ویروس شناسی

ویروس سنسشیال تنفسی عامل مهم برونشیولیت و پنومونی در ابتدای کودکی به خصوص کودکان زیر یک سال می باشد. این ویروس از جنسRNA و جزو خانواده پارا میکسو ویروس هاست.

شیوع بالای عفونت با این ویروس در ماههای اول زندگی از خصوصیات این ویروس است و به صورت اپیدمی های سالانه ظاهر می شود. در مناطق معتدل این اپیدمی ها در زمستان بوده و حدود 4-5 ماه طول می کشد و حداکثر شیوع آن از دی تا اسفند است به جز در نوزادان نارس، آنتی بادی های ضدRSV که از طریق جفت به نوزادانشان انتقال یافته است مقداری خاصیت محافظتی تا سن 1.5 ماهگی دارد.

تقریبا نیمی از شیرخواران حساس در هر اپیدمی دچار عفونت اولیه می شوند بنابراین تا 2 سالگی همه بچه ها به عفونت دچارشده اند. در دوران کودکی 10-20 درصد بچه ها در هر اپیدمی دچارعفونت دوباره می شوند در کودکانی که به مهد کودک میروند شیوع ابتلا به عفونت بالاست. اغلب شیر خواران دچار علائم آبریزش و کیپ شدن بینی وفارنژیت وگاهی اتیت می شوند.

10-40درصد بیماران دچار گرفتاری دستگاه تنفس تحتانی به صورت برونشیت، برونشیولیت و برونکوپنومونی می شوند. عفونت دوباره با این ویروس می تواند در عرض چند هفته بعد از بهبودی قبلی دوباره ایجاد شود ولی شدت آن معمولا کمتر است.

تمامی بیماریهای دستگاه تنفسی تحتانی ناشی ازRSV  من جملهcroup بیشترین شیوع را در 2-7 ماهگی داشته و بعد از آن کمتر می شود. سندرم برونشیولیت بعد از یک سالگی کمتر دیده میشود و بعد از آن حملات ویزینگ ناشی از عفونت (wheezy bronchitis) نامیده می شوند  RSV  مسئول 45-75 درصد برونشیولیتها،15-25درصد پنومونی های کودکی و 6-8 درصد موارد کروپ می باشد.

دوره کمون حدود 4 روز است. انتقال عفونت توسط قطرات بزرگ یا از طریق هوا یا از طریق دست وارد بینی یا ملتحمه افراد حساس میشود. در اغلب خانواده ها عفونت توسط کودک دبستانی که دچار  عفونت دوباره با این ویروس شده به سایر افراد خانواده انتقال می یابد. بالغین هم که دچار عفونت دوباره می شوند ویروس را به سایرین منتقل می کنند.

اولین علامت عفونتRSV آبریزش بینی و گلودرد است. سرفه همزمان یا 1-3 روز بعد ظاهر می شود. عطسه وتب خفیف نیز از دیگرعلائم است. بزودی پس از شروع سرفه خس خس سینه بیمار شروع می شود. در سمع ریهrhonchi، رال مرطوب وویزینگ شنیده می شود. این بیماران آبریزش فراوانی دارند و تب بیمار قطع ووصل می شود. رادیوگرافی ریه در این مرحله اکثرا نرمال است. اگر بیماری پیشرفت کند سرفه و ویزینگ افزایش یافته و رتراکسیون زیردنده ها و مابین دنده ها مشاهده می شود بیمار تاکی پنه پیدا می کند و در سمع ریه صداهای ریوی کاهش می یابد.

در بیماران برونشیولیتی بستری، رادیوگرافی ریه ضخامت پری برونکیال و پنومونی انترستیسیل در 50-80 درصد موارد و کونسولیداسیون سگمنتال در 10-25 درصد موارد دیده می شود.

برونشیولیت یک تشخیص کلینیکی است. سایر مواردی که در تشخیص کمک می کند وجود علائم سرماخوردگی درسایر افراد خانواده است زیراRSV اغلب باعث عفونت دوباره و ایجاد علائم در بچه های بزرگتر و بالغین خانواده می شود. گلبولهای سفید خون نرمال یا افزایش یافته اند.

درشیرخواران 1-4 ماهه پنومونیت انترستیسیل ممکن است در اثر عفونت کلامیدیا تراکوماتیس باشد. اینها ممکن است سابقه کنژنکتیویت قبلی داشته باشند و شروع بیماری بصورت تحت حاد است. سرفه و رال چشمگیر بوده ولی ویزینگ ندارند در CBC تعداد ائوزینوفیل ها معمولا بالاست. تب و آبریزش بینی معمولا وجود ندارد و درمان با اریترومایسین یا آزیترومایسین برای اینها سودمند است.

در مورد کودکان کمتر از دو سال که مبتلا به بیماری مزمن قلبی یا ریوی بوده و ریسک بالا از نظر عوارضRSV دارند و نوزادان نارس به شرحی که در کتابهای تکست کودکان آمده برای پروفیلاکسی پاسیو (نه برای درمان) از palivizumab (یک آنتی بادی منوکلونال بر علیه RSV است) به صورت تزریق ماهیانه به مقدار 15 میلی گرم به ازائ هر کیلوگرم وزن از اوائل آبان تا پایان اسفند و اوائل فروردین تجویز می شود Palivizumab تداخلی با واکسن های MMR و آبله مرغان ندارد و عضلانی تزریق می شود.

 

آقای دکتر منصور شیخ الاسلام (متخصص کودکان) کانال طب اطفال