دکتر سیدعلیرضا ناجی، رییس مرکز تحقیقات ویروس شناسی در گفت و گو با خبرنگار روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی
آیا واکسن‌ها توان مقابله با ویروس جهش یافته کرونا را دارند؟
استاد تمام ویروس شناسی پزشکی گفت: هر تغییری که در پروتئین هدف واکسن کرونا ایجاد شود، این نگرانی و سوال را ایجاد می کند که آیا واکسن هایی که در حال ورود به بازار هستند، همچنان کارایی لازم را دارند؟
دکتر سیدعلیرضا ناجی، رییس مرکز تحقیقات ویروس شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در گفت و گو با خبرنگار روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی با اشاره به این که از اواخر شهریور ماه ویروس جدیدی از خانواده کرونا شناسایی شده، از تغییرات ویروس کووید ۱۹ در ساختار پروتئین اسپایک آن خبر داد.
وی افزود: اولین نمونه این ویروس جهش یافته در مرد سالمندی با ضعف سیستم ایمنی و در شهر کمبریج کشور انگلستان مشاهده شد که متاسفانه با وجود درمان های مداخله ای نتیجه این حمله ویروسی منجر به مرگ این بیمار شد.
رییس مرکز تحقیقات ویرس شناسی دانشگاه ادامه داد: با بررسی ژنتیکی این ویروس مشخص شد که ویروس جدید کووید ۱۹دچار تغییراتی شده است.
دکتر ناجی مهمترین تغییرات این ویروس جهش یافته را حذف برخی از ویژگی های ژنتیکی ویروس ذکر کرد و توضیح داد: لزوما تغییر در عملکرد ویروس مربوط به اضافه شدن آیتم های جدید نیست بلکه در مواردی حذف برخی ویژگی های ژنتیکی ویروس می تواند بیماری زایی ویروس را تحت تاثیر جدی قرار دهد.
به گفته این استاد دانشگاه اگر چنانچه تغییرات ژنتیکی در ژنوم ویروس ها ایجاد شود، عملکرد ویروس دچار دگرگونی خواهد شد.
عضو هیئت علمی دانشگاه با بیان این که تغییرات ویروس کرونایی که در انگلستان دیده شد، بیشتر مربوط به منطقه ای در جنوب شرق این کشور است، گفت: به تازگی موارد جدید جهش ویروسی کرونا در لندن هم دیده شده است.
دکتر ناجی با بیان این که با شیوع ویروس جهش یافته کرونا مقررات سفت و سخت و محدودیت های کرونایی در انگلستان برقرار شده، از اظهار نگرانی جامعه جهانی نسبت به انتشار ویروس جهش یافته کرونا در دنیا خبر داد.
وی با بیان این که تحقیقات انجام شده گواه این مطلب است که سرعت سرایت پذیری ویروس جدید کرونا به میزان قابل توجهی افزایش پیدا کرده، افزود: طبق شواهد سرعت انتقال ویروس، ۷۰درصد بیشتر شده است.
رییس مرکز تحقیقات ویرس شناسی دانشگاه ادامه داد: به طور کلی هر تغییری که در پروئتین هدف واکسن ایجاد شود، این نگرانی و علامت سوال را ایجاد می کند که آیا واکسن هایی که در حال ورود به بازار هستند همچنان کارایی لازم را دارند یا خیر.
این استاد دانشگاه با بیان این که سابقه جهش ویروس کرونا تنها مربوط به انگلستان نیست، ادامه داد: در بهار سالی که گذشت چندین جهش محدود در کشورهای دیگر هم مشاهده شد ولی به این دلیل که تعداد و موارد گزارش شده بسیار کم بود خیلی این موضوع مورد توجه قرار نگرفت.
دکترناجی با بیان این که طی چند روز اخیر اعلام شده در آفریقای جنوبی نیز جهش کرونا ویروس با سرعت تکثیر بیشتردیده شده گفت: پیک دومی از کرونا که در آفریقای جنوبی شکل گرفت، مربوط به همین جهش است.
وی با بیان این که بین ۱۰تا ۲۰تغییر در ساختار کرونا ویروس جهش یاقته شناسایی شده، ادامه داد: تئوری هایی وجود دارد که نشان از تحت تاثیرقرار گرفتن واکسن در مقابل این ویروس جدید دارد.
رییس مرکز تحقیقات ویرس شناسی دانشگاه تاکیدکرد: چیزی که مشخص است، حکایت از قدرت انتقال این ویروس نسبت به سویه های قبلی دارد.
وی به مشاهده تجربی و شخصی برخی از پزشکان در باره جهش ویروس جدید کرونا اشاره کرد و گفت: طبق این شواهد این ویروس بیشتر جوانان را مبتلا و درگیر می کند.
دکتر ناجی با اشاره به این که در کشورهای انگلستان، استرالیا، آلمان و هلند نمونه های جدید ویروس جهش یافته کرونادیده شده به محدودیت های شدید جهانی و منع تردد و پروازها برای کنترل روند شیوع بیماری اشاره کرد.
تحقیق با هدف میزان اثر بخشی واکسن در برابر ویروس جهش یافته
به گفته این استاد دانشگاه تغییر درعملکرد ویروس، تغییر دوره بیماری و یا وخیم تر شدن شرایط بیماران از جمله مواردی است که باید در مورد جهش ویروس جدید کرونا مورد تحقیق و بررسی قرار بگیرد.
عضو هیئت علمی دانشگاه با تاکید بر این که شناسایی و پایش تغییرات کووید ۱۹بسیار اهمیت دارد گفت: این اهمیت از جنبه های مختلفی نظیر میزان اثربخشی واکسن، تغییر در بیماری زایی و تشخیص مورد توجه کادر درمان و بهداشت است.
وی با بیان این که تنها روش شناسایی تغییرات در ژنوم تشخیص کرونا با روش های ملکولی میسر است اظهار کرد: شناسایی مربوط به ژنوم ویروس بسیار مهم است بنابراین اهمیت این موضوع صرفا مربوط به شناسایی ویروس در انسان نیست بلکه در حیوانات و محیط هم اهمیت دارد.
دکتر ناجی گفت: جستجو درباره نحوه تکثیر ویروس در محیط از اهمیت بسزایی برخوردار است چرا که این ویروس مدام در حال تغییر و انتقال است مثلا ابتدا گزارشاتی درباره انتقال از مورچه خوار و خفاش به دست ما رسید و در ادامه در دانمارک مشخص شد راسوها هم می تواند باعث مرگ و میر و بیماری زایی شوند.
رییس مرکز تحقیقات ویرس شناسی دانشگاه با بیان این که هر زمانی که ویروس از انسان به حیوان منتقل می شود و به انسان باز می گردد نگران کننده است توضیح داد: معمولا در این موارد ویروس ها با تغییراتی روبرو می شود که هم در بیماری زایی و واکسیناسیون می تواند اثر گذار باشد.