مرکز تحقیقات ویروس شناسی

شیوع ویروس نیپا در هند باعث وحشت مردم شده است. این ویروس مهاجم نرخ مرگ‌و‌میر بسیار بالایی دارد و احتمالا از خفاش‌های میوه‌خوار نشأت گرفته است. مقامات هندی با تعطیل کردن مدارس و ادارات در ایالت کرالا در جنوب این کشور تلاش دارند از گسترش ویروس کشنده «نیپا»، جلوگیری کنند. بسیاری از پزشکان نگران تکرار فاجعه کرونا در سال ۲۰۲۳ هستند.

آیا ویروس نیپا عامل همه گیری بعد از کروناست و چه خطراتی دارد؟

نیپا از گروه پارامیکسوویروس‌ها است. این ویروس با نوعی ویروس انسانی به نام ویروس پاراآنفلوآنزا انسانی مرتبط است (ویروس پاراآنفلوآنزا انسانی یکی از ویروس‌هایی است که موجب سرماخوردگی می‌شود). ویروس نیپا (NiV) یک بیماری مشترک بین انسان و حیوانات است، به این معنی که از طریق حیوانات به انسان منتقل می شود. اولین شیوع شناخته شده در مالزی و سنگاپور در سال ۱۹۹۹ اتفاق افتاد. در حال حاضر، شیوع در سایر نقاط آسیا مانند بنگلادش و هند رایج است. فقط ۱۰ درصد از افراد مبتلا به نیپا، ویروس را به دیگران منتقل می کنند، اما کارشناسان مطمئن نیستند که چه چیزی ممکن است بر انتقال آن توسط کسی تأثیر بگذارد. این ویروس می تواند طیف وسیعی از علائم را در افراد ایجاد کند و موارد می تواند از خفیف تا کشنده متغیر باشد.

تاریخچه ویروس نیپا

وقتی لینی پوتوسری، پرستاری در کرالا، در جنوب هند، متوجه شد که او بر اثر ویروس نیپا در حال مرگ است، یادداشتی برای همسرش نوشت. فکر نمی کنم بتوانم دوباره شما را ببینم. متاسفم. لطفا فرزندانمان را خوب تربیت کن. لینی چندین روز و شب را صرف مراقبت از یک خانواده سه نفره کرده بود که با بیماری مشابه آنسفالیت که پزشکان قبلاً هرگز آن را ندیده بودند به بیمارستان مراجعه کرده بودند. تنها خوش شانسی این بود که یک آزمایشگاه بزرگ در ایالت به تازگی توسط مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری های ایالات متحده (CDC) برای تشخیص نیپا آموزش دیده بود و ویروس به سرعت شناسایی شد.

شیوع آن در سال ۲۰۱۸ باعث مرگ ۱۷ نفر از ۱۹ مبتلا، نرخ مرگ و میر ۸۹ درصدی شد. کرالا به سرعت پاسخ داد و یک افسر بهداشتی آموزش دیده در مورد پروتکل‌های شیوع ابولا برای اطمینان از اینکه کل ایالت بیماران مشکوک به نیپا را ایزوله می‌کند، به آنجا فرستاد. آنها همچنین پروتکل ها را برای کارکنان بهداشتی تقویت کردند. سپس در سال ۲۰۱۹، هنگامی که کرالا مورد دیگری را در یک دانش آموز جوان مشاهده کرد، یک سیستم ردیابی تماس گسترده را به کار گرفت که توانست به سرعت ۳۲۹ نفر را که با بیمار در تماس بودند آزمایش کند و از شیوع بیشتر جلوگیری کند. مرگ و میر وجود نداشت. اما همه مناطق منابع کرالا را ندارند. اگر ویروس به سایر نقاط هند و فراتر از آن سرایت کند، پتانسیل گسترش آن به یک بیماری همه گیر زیاد است. میزان بالای مرگ و میر گاهی اوقات واقعاً می‌تواند از گسترش بیماری‌ها جلوگیری کند، زیرا می‌تواند به این معنا باشد که یک بیمار قبل از اینکه فرصتی برای انتقال آن به دیگران داشته باشد می‌میرد، اما اگر ویروس جهش پیدا کند تا راحت‌تر بین افراد پخش شود، نتیجه آن به احتمال زیاد کاملا ویرانگر خواهد بود.

خفاش های میوه خوار آلوده که به آنها روباه پرنده نیز می گویند، میزبان این ویروس هستند. خفاش ها می توانند آن را به حیوانات دیگر مانند خوک، اسب، بز، گوسفند، گربه و سگ گسترش دهند. و آن حیوانات یا خود خفاش ها نیز می توانند آن را به مردم انتقال دهند. هنگامی که یک عفونت اولیه از حیوان به انسان وجود دارد، انتقال از انسان به انسان امکان پذیر است.

شیوع نیپا در سال ۱۹۹۹ خوک ها و انسان ها را تحت تاثیر قرار داد. نزدیک به ۳۰۰ نفر مبتلا شدند و بیش از ۱۰۰ نفر جان باختند.

علائم و نشانه های ویروس نیپا

عفونت های انسانی از عفونت بدون علامت تا عفونت حاد تنفسی (خفیف ، شدید) و آنسفالیت کشنده در بر می گیرد. در افراد آلوده در ابتدا علائمی از جمله تب ، سردرد ، میالژی (درد عضلانی) ، استفراغ و گلو درد ایجاد می شود. به دنبال آن می توان سرگیجه ، خواب آلودگی ، تغییر هوشیاری و علائم عصبی را نشان داد که آنسفالیت حاد را نشان می دهد. برخی از افراد همچنین می توانند ذات الریه غیر معمولی و مشکلات شدید تنفسی ، از جمله ناراحتی حاد تنفسی را تجربه کنند. آنسفالیت و تشنج در موارد شدید اتفاق می افتد و طی 24 تا 48 ساعت به کما می رود.

اعتقاد بر این است که دوره نهفتگی (فاصله از عفونت تا شروع علائم) از 4 تا 14 روز است. با این حال ، یک دوره نهفتگی تا 45 روز گزارش شده است. بیشتر افرادی که از آنسفالیت حاد جان سالم به در می برند ، بهبودی کامل می یابند ، اما شرایط بازمانده عصبی در بازماندگان گزارش شده است. تقریباً 20٪ بیماران با پیامدهای عصبی باقی مانده مانند اختلال تشنج و تغییرات شخصیتی روبرو می شوند. تعداد کمی از افرادی که بهبود می یابند پس از آن عود می کنند یا دچار آنسفالیت با تأخیر می شوند. میزان مرگ و میر 40 تا 75 درصد تخمین زده می شود. بسته به قابلیت های محلی برای نظارت اپیدمیولوژیک و مدیریت بالینی ، این میزان می تواند با شیوع متفاوت باشد.

تشخیص ویروس نیپا

علائم و نشانه های اولیه عفونت ویروس نیپا غیر اختصاصی است و در هنگام تظاهر اغلب مشکوک به تشخیص نیست. این می تواند مانع تشخیص دقیق شود و چالش هایی را در تشخیص شیوع ، اقدامات موثر و کنترل به موقع عفونت و فعالیت های واکنش شیوع ایجاد کند. علاوه بر این ، کیفیت ، کمیت ، نوع ، زمان جمع آوری نمونه های بالینی و زمان مورد نیاز برای انتقال نمونه ها به آزمایشگاه می تواند بر دقت نتایج آزمایشگاه تأثیر بگذارد.

عفونت ویروس Nipah را می توان با سابقه بالینی در مرحله حاد و نقاهت بیماری تشخیص داد. آزمایشات اصلی مورد استفاده واکنش زنجیره ای پلیمراز در زمان واقعی (RT-PCR) از مایعات بدن و تشخیص آنتی بادی از طریق روش جذب کننده سیستم ایمنی مرتبط با آنزیم (ELISA) است. سایر آزمایشات مورد استفاده شامل سنجش واکنش زنجیره ای پلیمراز (PCR) و جداسازی ویروس توسط کشت سلولی است.

در حال حاضر هیچ دارو یا واکسن خاصی برای عفونت ویروس نیپا وجود ندارد. بر اساس تجربه به دست آمده از شیوع Nipah در مورد خوکها در سال 1999 ، تمیز کردن و ضد عفونی معمول و کامل محل پرورش خوک با مواد شوینده مناسب ممکن است در جلوگیری از عفونت موثر باشد.

در صورت مشکوک بودن به شیوع، باید فوراً محل حیوانات قرنطینه شود. ممکن است برای کاهش خطر انتقال به افراد ، دام های آلوده (با نظارت دقیق بر روی دفن یا سوزاندن لاشه ها) لازم باشد. محدود کردن یا ممنوعیت حرکت حیوانات از مزارع آلوده به مناطق دیگر می تواند شیوع بیماری را کاهش دهد.